Het proces (Der Prozess) is de wereld­be­roemde, surre­a­lis­ti­sche (en nooit afgemaakte) roman van Franz Kafka, geschreven in 1914 – 1915 en na zijn dood gepu­bli­ceerd in 1925 door zijn vriend Max Brod. Het boek vertelt het verhaal van Josef K., een ogen­schijn­lijk onschuldige bankemployé die op een ochtend wordt gear­res­teerd zonder dat hij weet waarom. In zijn pogingen om zijn onschuld te bewijzen raakt hij steeds dieper verstrikt in een absurd en bureau­cra­tisch rechts­sys­teem waarin logica, recht en mense­lijk­heid verdwijnen. De rechts­zit­tingen vinden plaats op zolder­ka­mers en obscure locaties, waardoor werke­lijk­heid en nachtmerrie in elkaar overlopen.

Kafka maakte het boek nooit af; het werd samen­ge­steld uit fragmenten. Het proces inspireerde talloze adaptaties, waaronder een opera van Gottfried von Einem (1953) en een film van Orson Welles (1962). Het werk geldt als een klassieker van de moderne literatuur en gaf aanleiding tot de term kafkaësk.

Vincent van der Valk studeerde een jaar aan de toneel­school Circle in the Square in New York en vervolgde zijn opleiding aan de Toneel­aca­demie Maastricht, waar hij in 2010 afstudeerde. Sindsdien speelde hij in producties van onder andere NTGent, Huis van Bourgondië, de Toneel­schuur, Ro Theater, De Utrechtse Spelen, Toneelgroep Maastricht, Toneelgroep Oostpool en Andcompany&Co. Hij werkte met regisseurs als Thibaud Delpeut en Casper Vandeputte.

In 2015 ontving Van der Valk de Arlecchino, de prijs voor de meest indruk­wek­kende mannelijke bijrol van het thea­ter­sei­zoen, voor zijn rol in Angels in America. De jury prees zijn spel als ​“charmant, maar ook leep… slepend en plots weer scherp.” In 2020 won hij samen met Vandeputte de Taalunie Toneel­schrijf­prijs voor Immens.

Op filmgebied speelde hij de hoofdrol in Gluckauf (2015), waarvoor hij werd genomineerd voor een Gouden Kalf, en in Nocturne (2019), gere­gis­seerd door zijn broer Viktor. Op televisie was hij te zien in Klem, Ramses en Het vermoorde theater van Frans Weisz.

Vincent is groot liefhebber van het werk van Kafka en schreef de tekst voor de voorstelling.

Wessel J Schrik (Den Haag, 1981) begon als 14 jarige autodidacte bassist/​zanger in een band die later uit zou monden in de groep Susies Haarlok. Deze band maakt muziek­the­a­ter­voor­stel­lingen op eigen titel of in samen­wer­king met onder andere Orkater, Young Gangsters, Toneel­schuur Producties en de Veenfabriek.

WJS volgde de opleiding Compositie voor Elek­tro­ni­sche Muziek (BMus aan de HKU, faculteit Kunst, Media en Technologie).

Hij heeft als componist/​geluidsontwerper voor talloze thea­ter­ge­zel­schappen gewerkt, waaronder Theater Rotterdam, Toneelgroep Amsterdam, Toneel­schuur Producties en Oostpool. Zijn theaterwerk is toegepast op de dramaturgie van de voor­stel­ling en daardoor eclectisch van aard: klank­in­stal­latie, pop, gamelan, soundscapes, progrock, stemkunst, soundscapes, live-sampling, avant-garde, barok, smartlap, hedendaags, noise.

WJS speelt basgitaar & gitaar. Zingt. Is ook gespot met blokfluit, contrabas, draailier, saxofoon, banjo en diverse elektronica.

Met een aantal makers heeft hij inmiddels een meerjarige samen­wer­king, zoals Sarah Moeremans, Paul Knieriem, Alexandra Broeder, Erik Whien en Boogaerdt&VanderSchoot. Als performer was hij onder meer te zien bij Dood Paard, Wunderbaum, Circus Treurdier, Oostpool, Orkater en Tafel van Vijf.

Sinds 2021 is WJS tevens werkzaam als veldecoloog (vogel- en vleer­muis­on­der­zoek) voor ecologisch advies­bu­reau Van der Goes en Groot. 

Hij maakt ook geluids­op­names van vogels.

Lees meer over en luister naar werk van Wessel.

De cast en crew komen voor het eerst samen om de tekst door te lezen. Dit geeft een goede eerste indruk van de voor­stel­ling en de verschil­lende rollen. Het artistieke team presenteert daarnaast haar plannen voor kostuum, decor en muziek.

Bekijk de teaser met elkaar. 

Vraag iedereen naar één woord, dat kan gaan over de eerste indruk of een woord dat is blijven hangen. Is het woord al genoemd, kies dan een ander woord. 

Wat valt op aan de antwoorden? Wat denk je dat de maker met deze teaser bij de kijker wilde veroorzaken? Is dat gelukt? (deze vraag evt in tweetallen bespreken en daarna met iedereen)

Janne Sterke ontwierp het decor voor Het Proces. Ze haalde inspiratie uit het werk van de Britse beeldend kunstenaar Anish Kapoor. 

Bekijk samen de foto’s van Anish Kapoor en de decorbouw. Wat valt je op? Wat voor sfeer, vibe geeft het? In Het Proces krijgt ons hoofd­per­so­nage het gevoel in een nachtmerrie te zitten, hij lijkt telkens geen grip te krijgen op de werkelijkheid. 

Teken­op­dracht individueel: What a nightmare.

Stel jouw droom of nachtmerrie zou een decor zijn, hoe ziet die er dan uit?

Is de hele ruimte gevuld met rook, torenhoge flats of een loopband waarop je eeuwig moet rennen? Of is het een druk feest waar jij onzichtbaar bent? 

Teken een decor­ont­werp geïn­spi­reerd op jouw nachtmerrie

Verdeel de klas over een lijn: Helemaal eens – niet eens. Vraag de leerlingen om zich te bear­gu­men­teren, iedereen mag van plaats blijven veranderen.

1) Iedereen zou precies moeten weten wat strafbaar is en wat niet

2) Iedereen is schuldig tot het onschuld is bewezen

3) School heeft het recht om jou te straffen

4) Ouders hebben het recht om jou te straffen

5) Als je zelf niet weet dat je iets verkeerds hebt gedaan, heb je niets verkeerd gedaan.

Het volgende gedeelte kan het beste in een kring.

6) Bespreek in tweetallen: Wie hebben er allemaal nu het recht om jouw tijd te bepalen en is dat terecht? Waarom wel, waarom niet?

7) Maak met z’n tweëen een top 3: Wie heeft het meeste invloed op jouw keuzes? Maak een volgorde: je vrienden, je ouders, school, de overheid

8) Vraag: Wanneer voelde jij je voor het laatst onmachtig? Hoe ging je daar mee om?

Tijdens Het Proces volgen jullie Jozef K. en zien jullie zelf hoe hij met een kafkaëske situatie om gaat.